Aylarla davam edən təbliğat dövrü başa çatdı, ABŞ bu gün yeni prezidentini təyin etmək üçün qutudadır.
ABŞ seçkiləri də dünya iqtisadiyyatının formalaşmasında rol oynayacaq. Çünki prezidentlə fövqəldövlətin əsas oxu dəyişməsə belə, kürsüdə oturacaq adın yaratdığı nüanslar da bir növ milyardların həyatına toxunacaq.
Turkustan.az xəbər verir ki, “Milliyet” yazarları ABŞ seçkilərinin Türkiyə və dünya iqtisadiyyatına mümkün təsirlərindən yazıblar.
ABŞ-da prezident seçkiləri qlobal bazarların və sektorların gələcəyinə təsir göstərəcək. Trampın və ya Harrisin prezident olmasının enerji, texnologiya və müdafiə kimi sektorlara fərqli təsirləri olacaq.
ABŞ prezident seçkiləri təkcə Amerika iqtisadiyyatına deyil, həm də qlobal bazarlara təsir göstərir. ABŞ-ın istiqaməti istər-istəməz sektorlara təsir edir. Seçkilərin nəticələrindən asılı olaraq sektorların müxtəlif istiqamətlərdə formalaşması enerjidən texnologiyaya, səhiyyədən müdafiəyə qədər geniş bir sahədə ön plana çıxacaq. Bu seçkilərdə hər iki namizədin iqtisadi və xarici siyasət yanaşmaları bazarların və investisiya strategiyalarının gələcəyinin yenidən formalaşdırılmasını tələb edəcək. Xüsusilə Trampın və ya Harrisin qalib gəlməsinə bağlı olaraq önə çıxacaq sektorlarda fərqli fürsətlər və risklər ön plana çıxacaq.
- Ənənəvi enerji: Trampın ənənəvi enerjiyə dəstəyi neft-qaz şirkətlərini və enerji sektorunda artımı gücləndirəcək. Bunun əksi qlobal miqyasda da müşahidə olunacaq.
- Müdafiə sənayesi: Trampın müdafiə xərclərinə ekspansionist yanaşması da müdafiə sənayesi ehtiyatlarında hərəkətə səbəb olacaq.
- Kripto aktivlər: Tramp ABŞ-ı kriptovalyuta mərkəzinə çevirəcəyini vəd edib. Kriptovalyutalar və Bitcoin ilə bağlı qanuni tənzimləmələr Tramp dövründə müsbət istiqamətdə irəliləyəcək. Bu, kriptovalyutalar üçün likvidliyin artması deməkdir və investorlar daha asan ticarət edə biləcəklər.
Harris qalib gəlsə...
- Bərpa olunan enerji: Harrisin prezident seçilməsi ilə ABŞ bərpa olunan enerjiyə daha çox sərmayə qoyacaq. Yaşıl enerji, günəş enerjisi, külək enerjisi və elektrikli avtomobil sektorlarında səhmlərin və investisiya fondlarının hərəkəti gözlənilməlidir.
- İnkişaf etməkdə olan bazarlar: Harris ənənəvi diplomatiyaya verdiyi dəstəyi ilə qlobal ticarəti daha sabit hala gətirməyi hədəfləyir. Bu vəziyyət inkişaf etməkdə olan bazarlar, xüsusilə Türkiyə kimi ölkələr üçün təhlükəsiz mühit təmin edə bilər.
- Səhiyyə sektoru: Harris səhiyyə və sosial xidmətlər üçün dəstəkləyici siyasətlərini ifadə etdi. Bu siyasətlər səhiyyə və sosial xidmətlər sahəsində mobilliyə imkan verəcək.
- İnvestisiya istiqaməti: Trampın qələbəsinin Çin və digər böyük ölkələrlə ticarət gərginliyinin artmasını vurğulaması gözlənilməlidir. Bu, qızıl və istiqrazlar kimi təhlükəsiz sığınacaqlara tələbatın artmasına səbəb olur. Harrisin seçilməsi diplomatik yollarla həll yollarına diqqət yetirən xarici siyasət gətirir. Bu, təhlükəsiz sığınacaqlardan daha riskli aktivlərə üstünlük verməyə imkan verir.
Başlıqdakı sualın tam versiyası "Tramp yoxsa Harris?" "Dünya üçün fərq edir, amma Türkiyə üçün fərq edirmi?" olmalıdır. ABŞ seçkilərinin nəticəsindən asılı olaraq dünyanın növbəti 4 ili fərqli ola bilər. Amma hər ikisinin Türkiyə üçün çətin olacağı aydındır. Enişli-yoxuşlu, bəzən ağrılı olan münasibət indiki tempində davam edə bilər.
- Trampın prezidentliyi dövründə Rusiya ABŞ-ın prioritetləri siyahısında birinci yerdə deyildi. Tramp seçilərsə, Ukraynada atəşkəs və həll mümkün ola bilər, lakin Harris üçün belə bir ehtimal çətindir.
- Trampın xarici siyasət kursunda əsas düşmən Çin olub. O, kampaniyasını Çinə qarşı düşmənçilik üzərində qurub. Harris də Çinə qarşı sanksiyaları davam etdirəcək, lakin Trampdan daha mülayim davrana bilər.
- Avropa Trampla 4 yorucu və yorucu il keçirdi. Yenə gəlsə, oxşar 4 il olacaq. Avropanın ürəyindəki namizədin Harris olduğunu təxmin etmək çətin deyil.
- Tramp təkcə Çinlə deyil, bir çox ölkələrlə də ticarət müharibəsinə başladı. Bu, həmişə qlobal ticarət üçün təhlükə yaradır.
- Tramp qlobal istiləşmə kimi problemin olduğuna inanmır. Onun hakimiyyəti dövründə ətraf mühiti çirkləndirən sənaye sahələri, xüsusən də neft qorunurdu. Harris ətraf mühitlə bağlı daha həssas olacaq.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
