Qlobal bir araşdırma intihar nisbətlərinin bazar ertəsi və Yeni il günlərində ən yüksək olduğunu aşkar etsə də, bayramlarda regional fərqlər nəzərə çarpır.
Turkustan.az xəbər verir ki, 26 ölkədən alınan məlumatlara əsaslanan yeni nəşr olunan təhlil, intihar riskinin bazar ertəsi və Yeni il günlərində zirvəyə çatdığını göstərdi.
Bununla belə, həftə sonları və Milad kimi bayramlarda risk ölkə və bölgəyə görə dəyişir.
Bu mühüm tapıntı konkret zaman dövrləri və demoqrafik qruplar üçün intiharın qarşısının alınması strategiyalarının hazırlanmasının zəruriliyini vurğulayır.
Həftəlik və tətil dövrlərində intihar dəyişiklikləri
Əvvəlki araşdırmalar intihar riskinin həftənin günlərindən asılı olaraq dəyişdiyini göstərib.
Bununla belə, əsas bayramlar və intihar nisbətləri arasındakı əlaqəyə dair araşdırmalar məhduddur.
Bu araşdırmada 1971-2019-cu illər arasında 26 ölkə və regionda 740 nöqtədən əldə edilən 1,7 milyondan çox intihar hadisəsi təhlil edilib.
Tədqiqat dövründə ən yüksək intihar nisbətləri Cənubi Koreya, Yaponiya, Cənubi Afrika və Estoniyada, ən aşağı göstəricilər isə Filippin, Braziliya, Meksika və Paraqvayda qeydə alınıb.
Ümumilikdə intihar hallarının əksəriyyətinin kişilər və 0-64 yaş arası insanlar arasında olduğu müəyyən edilib.
Bütün ölkələrdə bazar ertəsi intihar riski digər günlərə nisbətən daha yüksək olub (təxminən 15-18 faiz).
Bəzi ölkələrdə həftə sonları risk az olduğu halda, Cənubi və Mərkəzi Amerika ölkələri, Finlandiya və Cənubi Afrika kimi regionlarda həftə sonları riskdə artım müşahidə olunub.
Yeni il günü bütün ölkələrdə, xüsusən də kişilər arasında intihar riski artsa da, Milad günü nisbətlər bölgələrə görə dəyişir.
Milad bayramında intihar riski Mərkəzi və Cənubi Amerika və Cənubi Afrika kimi ölkələrdə bir qədər artsa da, Şimali Amerika və Avropa ölkələrində risk ümumiyyətlə azalıb.
Çin, Cənubi Koreya və Tayvan kimi Ay Yeni ilini qeyd edən Şərqi Asiya ölkələrində intihar riskində azalma yalnız Cənubi Koreyada müşahidə olunub.
İntiharın qarşısının alınması səylərinin nəticələri
Tədqiqatçılar bildirirlər ki, bazar ertəsi iş təzyiqinin yaratdığı stress, Yeni il gecəsi və həftə sonları spirtli içki qəbulunun artması kimi faktorlar bu vəziyyətə səbəb ola bilər.
O, həmçinin müəyyən edib ki, digər milli bayramlarda intihar riski əksər ölkələrdə bir qədər azalıb, lakin Mərkəzi və Cənubi Amerika ölkələrində bu risk bayramdan bir-iki gün sonra artıb.
Bu müşahidə tapıntıları qlobal miqyasda daha məqsədyönlü intiharın qarşısının alınması proqramlarının yaradılmasına kömək edə biləcək mühüm məlumatlar təqdim edir.
Tədqiqatçılar intihar riskinin həftənin günlərinə və tətil dövrlərinə görə dəyişdiyini və bu tapıntıların gələcək tədqiqatlar üçün yol göstərdiyini ifadə etdilər.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
