Rusiyanın Kazan şəhərində başlayan BRISK sammitində; Türkiyənin üzvlüyü və onun yeni çoxqütblü dünya nizamına təsiri ilə bağlı sual yaranır. Haberglobal.com.tr-nin suallarını cavablandıran Politoloq Umur Tugay Yücel; BRİKS haqqında mühüm məlumatlar verilərkən, formalaşmanın iqtisadi həcmi ilə bağlı rəqəmlər də ortaya çıxdı. Gözləntilər 2025-ci ildə Braziliyada keçiriləcək sammitdə Türkiyənin üzvlüyünün təsdiqlənməsidir.
Turkustan.az xəbər verir ki, Beynəlxalq ictimaiyyətin gözü Rusiyanın Kazan şəhərində işə başlayan BRIKS sammitindədir. Böyük toplantı ilə bağlı ən maraqlı mövzular arasında Türkiyənin üzvlüyü və BRİKS-in çoxqütblü yeni dünya nizamına təsiri var. Haberglobal.com.tr-nin suallarını cavablandıran Politoloq Umur Tugay Yücel; BRİKS ilə bağlı mühüm məlumatlar verərkən, "Türkiyə BRİKS-ə üzv olmaq istəyir, lakin 2025-ci ildə Braziliyada keçiriləcək sammitdə Türkiyənin üzvlüyü təsdiqlənəcək. Türkiyənin BRIKS kimi bir formalaşmada iştirakı regional və qlobal xarakter daşıyacaq. həm hərbi, həm də iqtisadi baxımdan təsirləri var". "Bu, bizə problemlər üzrə daha effektiv siyasət yürütməyə imkan verir" dedi.
Yücel əlavə edib ki, hər bir üzv üçün bərabər səs hüququnun olması BRIKS-i əhəmiyyətli və təsirli edir və bu təsbitləri verib: "BRIKS, ABŞ-ın dominant olduğu G-7-dən fərqli olaraq ortaq qərar vermə mexanizminə malik bir quruluşdur. 5 il əvvəl , 'BRIKS ""Artiq bitdi, Braziliya və Hindistan BRİKS-dən ayrılacaq" kimi gözləntilərə baxmayaraq, BRICS bu gün də güclüdür. Bu gün daha 40 ölkə BRİKS-ə qoşulmaq istəyir."
"Çoxqütblü dünyada bütün yollar təkcə Vaşinqton, Brüssel, London və Parisə aparmır. Moskva, Yeni Dehli, Pekin və Keyptaun yeni oyun qurucu paytaxtlardır. 2023-cü ilin avqustunda Cənubi Afrikanın Yohannesburq şəhərində keçirilən sammitdən əvvəl Argentina , Misir, İndoneziya İran, Qazaxıstan, Küveyt, Səudiyyə Ərəbistanı və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri də daxil olmaqla onlarla ölkə və 6 ölkə, Argentina, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Efiopiya, İran, Misir və BRICS-ə qoşulmaq üçün rəsmi müraciət edib. Səudiyyə Ərəbistanı, 2024-cü il yanvarın 1-də rəsmi müraciət etdi. O vaxtdan bəri BRİKS-in yeni üzvləri var.
"BRIKS ölkələri artıq alıcılıq paritetinə görə G7 ölkələrini ötüblər. 1995-ci ildə Qlobal Ümumi Milli Məhsulda BRİKS ölkələrinin payı 16,9 faiz olduğu halda, G7 ölkələrinin payı 44,9 faiz olub. 2023-cü ildə BRİKS-in payı artacaq. 32,1 faizə qədər "Böyük yeddiliyin payı 29,9 faizə qədər azalıb. Bu prosesdə G7 dünyanın ən borclu strukturuna çevrilib və hazırda istehlak cəmiyyətinə çevrilib".
Dünya sənaye istehsalının üçdə birinin və kənd təsərrüfatı istehsalının yarısının BRİKS ölkələrində reallaşdığını vurğulayan Yücel açıqlamalarına davam edərək, "BRIKS həmçinin Qlobal Ümumi Milli Məhsulun yüzdə 26-sını, dünya ticarətinin yüzdə 20-sini, 40-da 40-ı BRİKS-in payına düşür. taxıl istehsalının və qlobal mineral istehsalının faizini təşkil edir". "O, dünya valyuta ehtiyatlarının 60 faizinə nəzarət edir və dünya valyuta ehtiyatlarının təxminən 50 faizi üzv ölkələrin əlindədir" dedi.
BRİKS-in formalaşmasının Yaxın Şərqə təsirini qiymətləndirən Yücel deyib: “Səudiyyə Ərəbistanı Braziliyada ilk hərbi partlayıcı zavodunu tikərkən, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri kəşfiyyatı Rusiya kəşfiyyatı ilə ortaqlığını dərinləşdirir və Çinlə hərbi baza qurur. “İran Çinin rəhbərliyi altında birgə dəniz qüvvələri yaradır.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
