Müharibələrdə nəciblik, ədalətlilik cəmi bir gün çəkir: ikinci gün istənilən savaşda ətçəkən maşın işə düşür
General-leytenant İqor Kirillov Moskvada qətlə yetiriləndən və bu terror aktına görə məsuliyyəti Ukrayna xüsusi xidmət orqanları öz üzərinə götürdükdən sonra bir çox şərhçilər bu cür təxribat aktlarının guya müharibə adətlərinə zidd olması barədə danışmağa başlayıblar. Deyirlər ki, vəhşiliyi və asiyalılığı ilə Avropa şəhərlərinin küçələrində sifarişli qətllər təşkil etmək Putinə yaraşır, Ukraynaya isə yaraşmır.
Onların sözlərinə görə, Ukrayna özünü Avropanın bir hissəsi elan edir və bununla da Avropa adətlərinə riayət etmək öhdəliyini üzərinə götürür. Digər şərhçilər isə birinci ilə mübahisə edərək deyirlər ki, düşmən ordusunun komandiri hətta cəbhə xəttindən uzaqda, evinin girişində öldürülürsə, bu, mübahdır. Çünki qanuni hədəfdir.
Bu müzakirələr müharibənin yazılmamış qanunlarının mövcud olmasından irəli gəlir. Guya nəcib bir mübarizə yolu var. Deyirlər ki, orta əsrlərdə nəcib cəngavərlər düşməni məğlub etsə də, ona hərbi cəhətdən tərifləyirdilər, hətta düşməni öz süfrələrində əyləşdirir və əziz qonaq kimi qəbul edirdilər. Bu, cəfəngiyatdır!
Orta əsrlər haqqında dəqiq məlumatım yoxdur. Ola bilsin ki, onlar kimisə süfrəyə əyləşdirib, hansısa düşmənə hərbi təriflər yağdırıblar. Amma məncə, bütün bunlar salnaməçilərin uydurmasıdır və ya “Knyaz İqor” operasının süjetidir...
Hesab edirəm ki, məğlub olan tərəfə məxsus şəhərlərdə işgəncə törədilir, insanlara əzablar verilir, onlar alçaldılırlar, öldürülürlər. Mən üç müharibədə olmuşam və heç vaxt müharibənin nəcib qanunlarını görməmişəm. Yalnız qan, hiylə və qəddarlıq görmüşəm. Müharibəyə başlayan və ya davam etdirən hər kəs bilməlidir ki, istər-istəməz terror aktları, təxribat, dinc əhalinin məhvi və dinc şəhərlərin dağıdılması, hətta bəzən heç bir ağlabatan bəhanə olmadan, heç bir “qanuni məqsəd” və ya “hərbi infrastruktur obyektləri” olmayan yerlər bombalanır.
Təcrübəmdə müharibələrdə nəciblik, ədalətlilik cəmi bir gün çəkir. İkinci gün əsgərlər öz yoldaşlarını itirib qan daddıqda, ordunun özünü müdafiə etməsindən və ya hücum etməsindən asılı olmayaraq, istənilən savaş ətçəkən maşına çevrilir. Dəxli yoxdur, hücuma məruz qalır, yoxsa hücum edilir. Çünki döyüşün nəcibliyi yoxdur. Mən görmədim. Yalnız rəzil və qəddarlıq var.
Həm də qəribədir ki, indiki müharibədə müharibənin bir çox yaramaz adətləri tətbiq edilmir. Məsələn, qaz kəməri partladılıb, elektrik stansiyaları bombalanır, amma nədənsə qatarlar relsdən çıxarılmır. Düşünürəm ki, onlar belə bir praktikanın mövcud olduğunu sadəcə unudublar. Yoxsa relsdən çıxan qatarların nəyə görə mənasız olmasının texniki izahı var? Texniki, sırf texniki, mənəvi deyil. Yoxdur!
Adətən hərbi zadəganlıq nümunəsi kimi göstərilən Napoleon Bonapart haqqında məlumdur ki, onun Rusiya imperiyasını işğal etdikdən sonra ilk işi ələ keçirdiyi ərazilərdə saxta pul dövriyyəsi etmək olub. Niyə Rusiya indi saxta qrivnaları çap etmir? Yaxud da, Ukrayna saxta rubl çap etmir? Məncə, izah həm də sırf texniki xarakter daşıyır. Onlar yəqin ki, belə bir təcrübənin mövcud olduğunu unudublar və ya nağd pul 19-cu əsrin əvvəllərində olduğu kimi, sadəcə olaraq, artıq əhəmiyyət kəsb etmir.
İşgəncələr, əsirlərin edam edilməsi, dinc əhalinin qətli, terror aktları, təxribat - bunlar istənilən müharibənin əsas atributlarıdır və müharibənin ikinci günündən hər iki tərəf bundan istifadəedir. Həmişə belə olub. Mən bunu üç dəfə öz gözlərimlə görmüşəm və indiki müharibənin əvvəlkilərdən fərqli olduğuna heç vaxt inanmayacam.
Və tamamilə əminəm ki, hərbi cinayətlərin məhkəmələri istənilən müharibənin sonunda təsadüfən həyata keçirilir. Sadəcə olaraq, məğlub olan ordunun generalları arasından təsadüfi bir neçə nəfər seçir və onları pisləyirlər. Çünki onlar həm məğlub, həm də qalib ordunun bütün digər generalları və əsgərləri kimi, həqiqətən də cinayətkardırlar. Çünki müharibədə cinayətkar olmamaq mümkün deyil. “Hərbi zadəganlıq” deyə bir şey yoxdur. Yalnız qan, hiylə və qəddarlıq var.
Müəllif: Valeri Panyuşkin – Rusiyalı jurnalist, yazıçı.
Mənbə: “The Moscow Times”
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur.
