Yaşadığımız mühit, eyni zamanda bizi böyüdən fərdlərin sosial-iqtisadi vəziyyəti hər nəslin formalaşmasında xüsusi rol oynayır. Bu baxımdan qruplaşdırılan "X, Y, Z nəsilləri" ilə hazırda da doğulan "Alfa nəsli"nin nümayəndələri arasında yaranan ciddi fərq özünü qabarıq şəkildə göstərir.
Son illərdə isə yeni bir anlayış kimi ortaya çıxan “Beta nəsli” həm akademik, həm də populyar mədəniyyətdə böyük diqqət cəlb edir. Bu nəsil xüsusilə sürətli texnoloji inkişaf, iqtisadi qeyri-müəyyənlik və sosial dəyişikliklər dövründə formalaşır.
Bəs "Beta nəsli" tam olaraq nəyi ifadə edir və digər nəsillərdən necə fərqlənir?
Modern.az2025-ci ildə doğulacaq "Beta nəsli" haqqında araşdırmanı təqdim edir.
"Beta nəsli" nədir?
"Beta nəsli" sürətlə dəyişən və qeyri-müəyyənliklərlə dolu bir dünyada yaşamağa öyrəşən, uyğunlaşma qabiliyyəti yüksək fərdlərdən ibarət olan bir nəsil kimi təsvir edilə bilər. “Beta” termini proqram təminatının inkişafı prosesindəki beta test mərhələsindən ilhamlanıb. Bu, nəslin davamlı inkişaf və öyrənmə halında olduğunu vurğulayır.
"Beta nəsli" "Alfa nəsli"ndən sonra gələn və 2025-2039-cu illər arasında doğulacaq olan nəsildir. Bu nəsli "Y nəsli"nin sonlarında doğulan fərdlərin və "Z nəsli"nin övladları olacaq. "Beta nəsli"nin texnologiyanın daha da irəlilədiyi bir dövrdə böyüyəcəyi və rəqəmsal dünya ilə sıx qarşılıqlı əlaqədə olacağı proqnozlaşdırılır. Bu nəslin 2035-ci ilə qədər dünya əhalisinin 16%-ni təşkil edəcəyi gözlənilir.
"Beta nəsli"nin əsas xüsusiyyətləri:
1. Qeyri-müəyyənliklə mübarizə aparmaq bacarığı
"Beta nəsli" iqtisadi böhranlar, iqlim dəyişikliyi və pandemiyalar kimi qlobal problemlərin ortasında böyüyəcək. Bu vəziyyət fərdlərdə çeviklik və dayanıqlıq qabiliyyətlərini inkişaf etdirməyə imkan yaradacaq.
2. Texnologiya ilə inteqrasiya
Rəqəmsal dünya "Beta nəsli"nin həyatının mərkəzində dayandığı üçün onlar texnologiyanı yalnız istehlak etməklə kifayətlənməyəcək, həm də yeniliklər yaratmaq üçün aktiv şəkildə istifadəyə ən çox can atan nəsil olacaq.
3. Davamlı öyrənmə və özünü inkişaf etdirmə
Bu nəsil ömür boyu öyrənməyin vacibliyinin fərqində olacaq. Onlayn kurslar, frilans iş imkanları və əlavə layihələr onların özlərini ifadə etmə yollarından yalnız bir neçəsinə çevriləcək.
4. Sosial problemlərə həssaslıq
"Beta nəsli" sosial ədalət, bərabərlik və qlobal məsələlərdə aktiv mövqe tutmağa meyl edəcək. Sosial medianı səsini eşitdirmək və kampaniyalar təşkil etmək üçün təsirli bir vasitə kimi istifadə edəcəklər.
"Beta nəsli" ilə "Alfa" və "Z nəsli" arasındakı fərqlər:
"Beta nəsli" həm "Z nəsli"nin rəqəmsal xüsusiyyətlərini, həm də "Alfa nəsli"nin gələcəyə yönəlmiş yenilikçi yanaşmasını birləşdirir. Onlar müasir dünyanın mürəkkəbliyinə uyğunlaşarkən, ətraflarındakı problemlərə də həll yolları axtaran bir nəsilə çevrilmiş olacaqlar. "Beta nəsli" davamlı dəyişikliklərə ayaq uydurmaq bacarığı və gələcəyə dair ümid dolu yanaşmaları ilə seçiləcək. Bu nəsil cəmiyyəti daha innovativ, daha çevik və daha həssas bir gələcəyə aparmaq potensialına malik olacaq. Qeyri-müəyyənliklərlə dolu bir dünyada formalaşan bu nəsli anlamaq kritik əhəmiyyət daşıyır.
1. "Beta nəsli": Gələcəyin övladları
"Beta nəsli" (2030-cu illərdə doğulması gözlənilən nəsil), texnologiya ilə daha sıx inteqrasiyaya malik olacaq.
Artırılmış reallıq (AR), süni intellekt (AI), robot texnologiyaları kimi texnologiyalar onların gündəlik həyatlarının əsas hissələrini təşkil edəcək.
Təhsilin, holoqramlar və virtual reallıq kimi vasitələrlə fərdiləşdirilməsi proqnozlaşdırılır.
2. "Alfa nəsli" (2010 - 2025-ci il təvəllüdlülər)
"Alfa nəsli" tamamilə rəqəmsal dünyada böyüyür. Planşetlər və ağıllı cihazlar təhsil və əyləncə üçün ən çox istifadə edilən vasitələrdir.
"Z nəsli" ilə müqayisədə daha müstəqil öyrənmə prosesinə malikdirlər; öyrənmənin əyaniliyi (gamification) onlar üçün vacibdir.
Sosial media əvəzinə qısa videoməzmun platformalarına (məsələn, TikTok) daha çox maraq göstərirlər.
3. "Z nəsli" (1997 - 2012-ci il təvəllüdlülər)
"Z nəsli" internetin və sosial medianın inkişafı ilə formalaşıb. “YouTube”, “Instagram” kimi platformalar bu nəsil üçün əsas qarşılıqlı əlaqə vasitəsi olub.
Onlar sosial məsələlərə həssasdırlar və fərdi hüquqlara güclü vurğu edirlər.
"Alfa nəsli" ilə müqayisədə daha çox mətn əsaslı məzmunlara və ənənəvi sosial media platformalarına üstünlük verirlər.
"Beta nəsli" və digər nəsillər arasındakı fərqlər və ortaq cəhətlər:
1. Texnologiyadan istifadə:
• "Alfa" və "Beta nəsli" texnologiyaya "Z nəsli"ndən daha erkən yaşda uyğunlaşır.
• "Z nəsli" texnologiyanın geniş yayılmasında bir növ körpü rolunu oynayıb.
2. Sosiallaşma:
• "Z nəsli" sosial mediada mətn əsaslı paylaşımlara üstünlük verərkən,
• "Alfa" və "Beta" nəsilləri vizual və audio-vizual məzmuna yönəlir (TikTok, Reels və s.).
3. Təhsil:
• "Beta nəsli" süni intellekt dəstəyi ilə fərdiləşdirilmiş öyrənmə üsullarından istifadə edəcək.
• "Alfa nəsli" oyunlaşdırma (gamification) vasitəsilə motivasiya olunur.
4. Emosional bağlar:
• "Z nəsli" icma əsaslı düşünməyə daha meyillidir.
• "Alfa" və "Beta" nəsli"ndə fərdiləşmə (individualizm) daha çox müşahidə olunacaq.
