Gözləntilərlə Hesablama Palatasının yanaşması üst-üstə düşmür
Gələn il minimum əməkhaqqı 55 manat artırılaraq 400 manata çatdırılacaq. Lakin minimum pensiya dəyişməz qalacaq - hazırda 280 manatdır və ötən ildən də artırılmayıb.
Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Babayev Milli Məclisin komitələrinin iclasında deyib ki, ölkədə son dərəcə humanist pensiya sistemi mövcuddur. Nazirin çıxışından belə çıxır ki, minimum pensiya alan Azərbaycan vətəndaşları buna layiq deyil. Amma ümumilikdə bu ödəniş humanist pensiya sisteminin nəticəsidir.
“Sosial sığorta alan pensiyaçılara sosial sığortaya köçürdükləri vəsaitlər əsasında pensiya ödəsəydik, onlara 110 manatdan yuxarı pensiya verilməzdi”, - deyə nazir bildirib.
Onun sözlərinə görə, heç vaxt işləməmiş və ya sosial sığorta ödənişi olmayan vətəndaş pensiya sisteminə daxil edilə bilməz: “Bu, ədalətli yanaşmadır. Əmək haqqının formalaşmasını nəzərə alaraq, insanlar sığortalarını yığa bilməlidirlər. Bizdə çox humanist pensiya sistemi var. Bununla belə, sosial sığorta amnistiyası tətbiq olundu. Bu, həm də 2025-ci ilə qədər uzadılan ən böyük amnistiyalardan biridir. 2026-cı ildən isə cəmi bir il sosial sığorta stajı olan şəxsə pensiya veriləcək, bir sözlə, onlara 24 il hədiyyə veriləcək”.
Deyilənlərə onu əlavə etmək qalır ki, islahatlar və əmək bazarının ağardılması devizi altında keçən beş illik müddətə baxmayaraq, yerli məşğulluq bazarının üçdə ikisi hələ də kölgə zonasındadır. “Heç vaxt işləməmiş” adlanan vətəndaşlar əmək müqaviləsi olmadan işləyirlər. Çoxları əmək haqqını “zərflərdə” almağa məcburdurlar. Bütün bunlara da Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi ilə İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidməti nəzarət etməlidir.
Milli Məclisin üzvü, iqtisadçı alim Vüqar Bayramov minimum pensiya ilə bağlı şərhində dövlət başçısının təkcə minimum əməkhaqqının deyil, həm də əmək pensiyasının başlanğıc səviyyəsinin artırılması ilə bağlı fərmanının müəyyənedici amilini diqqətə çatdırıb: “Hesablama Palatası əmək haqqı və pensiya minimumları ilə bağlı rəyində “Azərbaycan Respublikasının 2022-2026-cı illərdə Sosial-İqtisadi İnkişaf Strategiyası”na istinad edir. Bununla belə, dövlət başçısının minimum pensiyanın da artırılması ilə bağlı göstərişi var. İndi müvafiq nazirliklər bu istiqamətlərdə iş aparır. Beləliklə, bəzi strateji sənədlərə baxmayaraq, vəziyyət tezliklə aydınlaşacaq”.
Bu arada, Hesablama Palatasının rəyində göstərilir ki, gələn il minimum əmək pensiyası 280 manat olacaq. Qurumun proqnozlarına görə, növbəti ildə onun minimum əməkhaqqına (400 manat) nisbəti 70% təşkil edəcək. Bundan əvvəl Azərbaycan Prezidenti maaş və pensiya minimumlarının artırılması ilə bağlı sərəncam verib.
COP29 ərəfəsində nazir S.Babayev bəyan edib ki, dövlət başçısının təşəbbüsü ilə gələn ildən tətbiq olunacaq yeni sosial paket çərçivəsində minimum əməkhaqqı və pensiyalar artırılacaq: “Təkliflər hazırlanıb. Onlar dövlət büdcəsində nəzərdə tutulub. Dövlət büdcəsi təsdiq edildikdən sonra müvafiq elan veriləcək”.
Adətən olduğu kimi, yüksəlişin əsas məsələsi maliyyə məsələsidir. Ona görə də xatırladaq ki, bu ilin büdcəsində ümumi sosial xərclər 17 milyard manat proqnozlaşdırılıb. Bu vəsaitin yalnız 4 milyard 811 milyon manatı sosial müdafiə və sosial təminat ehtiyaclarına yönəldiləcək. Bu maddə üzrə büdcə xərcləri yeni ildə cari illə müqayisədə cəmi 420,3 milyon manat və ya 9,6 faiz, 2023-cü ilin faktiki səviyyəsi ilə müqayisədə isə 530,3 milyon manat (12,4 faiz) artacaq.
Eyni zamanda, pensiyaların ödənilməsi ilə məşğul olan Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun büdcəsi də gələn il 10,5 faiz artaraq 7 milyard 676,4 milyon manat təşkil edəcək. Son illərdə minimum da daxil olmaqla əmək pensiyalarının sığorta hissəsinin indeksasiyası 10-11% təşkil edir. Buna görə də, müəyyən edilmiş başlanğıc ödənişin artırılmasının maliyyə tərəfi ilə bağlı sual yaranır. /ayna.az/
