Hər bir təqvim sistemi ondan istifadə edən mədəniyyətin həyat tərzi anlayışını əks etdirir. Bu fərqli zaman ölçüləri cəmiyyətlərin keçmişini, gələcəyə baxışını və təbiətlə harmoniyasını göstərir.
Turkustan.az lent.az-a istinadla dünyada mövcud olan fərqli təqvimlər və zaman anlayışından bəhs edir.
1. Qriqorian Təqvimi
Bu gün bütün dünyada istifadə edilən Qriqorian təqvimi 1582-ci ildə Papa XIII Benedikt tərəfindən təqdim edilib. Yuli Sezarın dövründə istifadə edilən Yulian təqvimindəki xətaların düzəldilməsi ilə daha dəqiq günəş təqvimi yaradılıb. Bu təqvimdə biz hazırda 2024-cü ildəyik.
2. Julian təqvimi
Julian təqvimi, e.ə. Eramızdan əvvəl 45-ci ildə Yuli Sezar tərəfindən hazırlanmış günəş ilinə əsaslanan təqvimdir. Bununla belə, günlər zamanla dəyişib, ildə 11 dəqiqəlik xəta ilə. 1582-ci ildə Qriqorian təqvimi Avropadakı yerini tərk etsə də, bəzi pravoslav kilsələrində hələ də dini təqvim kimi istifadə olunur. Julian təqviminə görə hazırda 2777-ci ildəyik.
3. Maya Təqvimi- O miflər və astronomiya ilə qarışıqdır
Maya təqvimi iki əsas dövrə (Tzolkin və Haab) əsaslanan mürəkkəb sistemdir. Maya sivilizasiyası bu təqvimdən vaxtı ölçmək və dini ayinlər təşkil etmək üçün istifadə edirdi. Maya uzun sayma təqviminə görə, hazırda 13-cü Baktun dövründəyik; Bu dövr Maya tarixində yeni dövr hesab olunur.
4. Çin Təqvimi: Ay və Günəş dövrlərinin birləşməsi
Ay-günəş quruluşuna malik olan Çin təqvimi həm Ay, həm də Günəş dövrlərinə əsaslanır və hər il bir heyvan işarəsi ilə əlaqələndirilir. Çin təqviminə görə 4722-ci ildəyik. Çin Yeni ili hər il yanvarın sonu və ya fevralın əvvəlində qeyd olunur.
5. Hicri təqvim: İslam dünyasının zaman bələdçisi
İslam dünyasında istifadə edilən hicri təqvim və Hz. Məhəmmədin hicrətini başlanğıc kimi qəbul edən qəməri təqvimidir, Qriqorian ilindən təxminən 10-11 gün qısadır. Hicri təqvimlə hazırda 1446-cı ildəyik.
6. İran Təqvimi: Günəş Əsaslı Sistem
İran təqvimi ən dəqiq günəş təqvimlərindən biridir və yeni ili Novruzla (yazın başlanğıcı) başlayır. İran və Əfqanıstanda istifadə edilən bu təqvimə əsasən, biz hazırda 1403-cü ildəyik.
7. Yəhudi Təqvimi: Qarışıq Quruluş
Yəhudi təqvimi ay və günəş dövrlərini birləşdirən ay günəş təqvimidir. Yəhudi təqviminə görə hazırda 5784-cü ildəyik. Ay dövrünə əsaslanır, günəş ili ilə harmoniyanı təmin etmək üçün müəyyən illərdə “sıçrayış ayı” əlavə edilir.
8. Fransa Respublika Təqvimi: İnqilabla Yenilənən Zaman
Fransız İnqilabından sonra istifadəyə verilən bu təqvim həftələri 10 günə və 30 gündən ibarət aylara bölən fərqli bir sistemə malik idi. Mürəkkəb quruluşuna görə cəmi 12 il istifadədə qalıb sonra yerini yenidən Qriqorian təqviminə verib.
