Alimlər deyirlər ki, yumurta qabıqları olmadan toyuq embrionlarının yetişdirilməsinin yeni üsulu kök hüceyrə tədqiqatlarını və quşların inkişafının birbaşa müşahidəsini inkişaf etdirə bilər.
Quşların inkişafını başa düşməyin əsas məqsədlərindən biri onların böyüdükcə baş verən hadisələrin ardıcıllığını müşahidə etməkdir. Ancaq toyuq yumurtasının qabığı inkişaf etməkdə olan embrionu gizlətdiyindən, embrionu müşahidə etmək üçün qabığını sındırmaq lazım idi. Bu, indiyə qədər elm adamları üçün əhəmiyyətli bir problem yaratdı.
Şəffaf yumurta qabığı istehsal etmək cəhdləri uğursuzluğa düçar oldu
Alimlər laboratoriya şəraitində şəffaf yumurta qabıqları istehsal etmək üçün dəfələrlə cəhd etsələr də, nəticə verməyiblər. Tədqiqatçılar embrionları şəffaf süni mədəniyyət qabında inkubasiya etməyə çalışdılar və üç günlük inkubasiyadan sonra embrionları qabıqlarından çıxardılar. Lakin bu embrionlar normal inkişaf etməyib, çünki üçüncü gün yumurta sarısı pərdəsi quruyub inkişafa mənfi təsir göstərir.
Bu problemi həll etmək üçün yapon tədqiqatçılar şəffaf plyonkadan hazırlanmış süni mədəniyyət qabına toyuq yumurtaları qoyublar. Beləliklə, onlar yumurta qoyma prosesindən cücənin yumurtadan çıxmasına qədər olan inkişaf mərhələlərini izləyə bildilər. Üstəlik, sarısının qurumasının qarşısını almaq üçün 7 dərəcə bucaqlı fırlanan çalkalayıcıdan istifadə edərək membranı qorudular.
Yeni üsul sayəsində becərilmiş embrionlar tədricən inkişaf edib və inkubasiya başlanandan 21-ci gündə sağlam cücələr doğulub. Tədqiqatçılar bu prosesdə real vaxt rejimində embrionun inkişaf mərhələlərini makroskopik müşahidə edə bildiklərini bildirirlər.
Bu ixtira bioloji dəyişiklikləri real vaxtda izləməyə imkan verən bir üsul kimi diqqəti çəkir. Tədqiqatçılar bildirirlər ki, bu texnika zəhərli kimyəvi analiz və kök hüceyrə tədqiqatı kimi sahələr üçün yeni bir vasitə təmin edə bilər. Xüsusilə toksikologiya, kök hüceyrə araşdırması, bioimaging və regenerativ tibb kimi fənlərdə güclü bir vasitə olmaq potensialına malik olduğu vurğulanır.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
