Onilliklər ərzində Yer kürəsinin əhalisi ildırım sürəti ilə artıb. 1900-cü ildə planetimizdə 1,65 milyard insan yaşayırdı və bu gün artıq say 8 milyarddan çoxdur.
Düşünə bilərsiniz ki, daha yüz ildən sonra Yer kürəsində insanların sayı kritik həddə çatacaq, lakin alimlərin proqnozları bunun belə olmadığını göstərir.
Tədqiqatçıların fikrincə, bu gün insan əhalisinin artımı əhəmiyyətli dərəcədə yavaşlayıb və bu problemi həll etmək o qədər də asan deyil.
Bəs niyə son illər dünyada daha az uşaq doğulur?
Turkustan.az xəbər verir ki, “IFL Science”a görə, yaxın 60 ildə planetə cəmi 2 milyard yeni əhali əlavə olunacaq ki, bu da ötən əsrdə olduğundan xeyli azdır.
2024-cü ildə Yer kürəsinin əhalisi 8 milyard nəfəri keçdi, lakin artım tempi əvvəlki kimi deyil. Üstəlik, 2080-ci illərdə əhalinin sayı 10,3 milyarda çatacaq və sonra azalmağa başlayacaq. 21-ci əsrin sonuna qədər Yer kürəsində təxminən 10,2 milyard insan yaşayacaq.
Cəmi on il əvvəl alimlərin 2100-cü ildə Yer əhalisinin 12 milyarda çatacağını proqnozlaşdırdıqlarını nəzərə alsaq, bu, çox azdır. Bununla belə, yeni araşdırmalar göstərir ki, əsrin sonuna qədər əhalinin pik həddə çatması ehtimalı 80% təşkil edir. Əvvəllər bu nisbət 30% qiymətləndirilirdi.
Uşaqların doğum nisbətinin azalması
Yavaşlamanın əsas səbəbi doğum nisbətinin kəskin azalmasıdır . Qadınlar daha az uşaq dünyaya gətirməyə başlayıblar və bu, əhalinin sayı ilə bağlı proqnozlara ciddi təsir edir.
Ölkə əhalisinin azalmaması üçün hər qadın orta hesabla 2 uşaq dünyaya gətirməlidir. Lakin bu gün dünya ölkələrinin yarıdan çoxu artıq bu həddən aşağı düşüb.
Əhalinin azalması xüsusilə Çin, Yaponiya və Rusiya kimi ölkələrdə nəzərə çarpır . Çin uzun müddətdir dünyanın ən sıx məskunlaşdığı yer hesab olunurdu, lakin indi onun əhalisi azalır.
Ümumilikdə, 60-dan çox ölkə artıq özünün demoqrafik cəhətdən pik həddinə çatıb və onlarda insanların sayı azalmağa başlayıb.
2054-cü ilə qədər dünyanın əksər ölkələrinin əhalisinin təxminən 14% azalacağı proqnozlaşdırılır. Bu tendensiya davam edərsə, dünya yeni çağırışlarla üzləşəcək: işçi qüvvəsi çatışmazlığı, iqtisadi dəyişikliklər və yaşlı insanların sayının artması və s.
Bəs niyə qadınlar daha az uşaq dünyaya gətirməyə başladılar?
Doğum nisbətinin azalmasının əsas səbəbi demoqrafik keçid deyilən dövrdür . Üstəlik, sənaye cəmiyyətlərində çoxuşaqlı ailələrə təcili ehtiyac yoxdur, çünki kənd təsərrüfatı artıq çox işçi tələb etmir. Doğuş səviyyəsinin aşağı düşməsi ilə bərabər , gözlənilən ömür uzunluğu da artır ki , bu da əhalinin yaş tərkibini kökündən dəyişir.
Proqnozlara görə, 2070-ci ilə qədər 65 yaşdan yuxarı insanların sayı 18 yaşadək gənclərin sayından çox olacaq. Bu, cəmiyyətdə yeni tarazlıq yaradacaq, burada yaşlılar üstünlük təşkil edəcək və gənc işçilər getdikcə azalacaq.
Mütəxəssislər uzun müddətdir ki, insanın məhsuldar və sağlam qalması üçün həftədə neçə gün işləməli olduğunu araşdırıb. Bir çox insanlar belə qənaətə gəlirlər ki, daimi iş yükü həyat keyfiyyətinə mənfi təsir edir və ailə həyatı qurmağa marağı azaldır. Buna görə də demoqrafik böhran yaşayan ölkələr müxtəlif tədbirlərə əl atırlar: valideynlərə maliyyə dəstəyindən tutmuş əmək islahatlarına qədər... /bizim.media/az/