2007-ci ildə norveçli epidemioloqlar Petter Kristensen və Tor Brejerkedal 250 min ailə üçün IQ və doğum tarixi arasında kiçik, lakin etibarlı mənfi əlaqəni göstərən bir araşdırma dərc etdilər.
Turkustan.az xəbər verir ki, araşdırmanın nəticələrinə görə, insanın nə qədər çox qardaşı varsa, onun IQ-su bir o qədər aşağı olur. Bəs bu əlaqəni necə izah etmək olar? Alimlərin fikrincə, bu mövzuda 4 nəzəriyyə var.
Birinci nəzəriyyədə ailənin ölçüsü rol oynayır. Valideynlər hər uşağa eyni miqdarda vaxt və resurslar ayırmaq istəyirlər. Ancaq birdən çox uşaq olduqda, bu vaxt və resurslar paylaşılmalıdır. İki uşaq olsa belə, ailə marağı yarıbayarı azalır. Ailə nə qədər kiçik olsa, uşağın diqqəti, vaxtı və resursları bir o qədər çox olar. Ailə böyüdükcə uşağa düşən bu məlumatlar azalır.
İkinci nəzəriyyə ilk doğulan uşaqların həyat dərslərini öyrənmək üçün daha çox imkanlara malik olduğunu göstərir.
Üçüncü nəzəriyyə birləşmə nəzəriyyəsidir. Ev mühiti intellektual mədəniyyətdirsə, uşaqlar daha ağıllı böyüyəcəklər. Uşağa böyüklər kimi yanaşsanız, onun yetkinliyi artar. Valideynlər uşaq böyütməkdə daha təcrübəli olduqları üçün uşaqları ilə mini-böyüklər kimi davranma ehtimalı azalacaq. Kiçik uşaqlar özlərindən əvvəl doğulmuş bacı-qardaşlarına nisbətən daha zəif intellektual mühitdə böyüyürlər.
Dördüncü nəzəriyyə budur ki, hər bir uşaq diqqət istəyir. Bir uşaq aktyor olmaq istəsə də, digəri idmançı olmaq istəyə bilər. İlk övlad olmaq imtiyazı ondan ibarətdir ki, ən böyük uşaq rəqabət mühiti yaranmazdan əvvəl ona ən uyğun gələcək rolunu seçə bilər. Ən yaşlı uşaqlar intellektual nailiyyətləri seçməyə meyllidirlər. İngiltərədəki Essex Universitetinin tədqiqatçıları ilk doğulan uşaqların kiçik bacılarına nisbətən akademik nailiyyətlərin 16 faiz daha çox olduğunu müəyyən etdilər. Bu qızlara da aiddir. Böyük qızların ali təhsil almaq şansı oğlan ilk övladı olan ailələrə nisbətən 4 faiz daha çoxdur.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
