Bu illər ərzində səhərin ilk işığı ilə günə başlamağın möcüzəvi təsirləri haqqında saysız-hesabsız təriflər eşitmişik. Ancaq erkən oyanmağın hər kəsə uyğun olduğunu söyləmək olmaz. Bəs, erkən oyanmaq kimi bu məşhur vərdiş həqiqətən bizə nə qazandırır və ya itirir? Erkən oyanmağın həm faydalarını, həm də potensial zərərlərini sizin üçün sadaladıq.
Erkən oyanmağın məhsuldarlığın artırılmasından tutmuş zehni rifahın yaxşılaşmasına, daha yaxşı həyat seçimlərindən yuxu keyfiyyətinə qədər bir çox faydası var. Ancaq bu, hər kəs üçün uyğun bir həll deyil.
Erkən oyanmağın mümkün zərərləri yuxu dövrlərinin pozulması, yorğunluq, stress və sosial həyata təsirləri kimi diqqət çəkən amillərdir.
Erkən oyanmağın ən böyük faydalarından biri məhsuldarlığın artmasıdır. Araşdırmalar göstərir ki, erkən oyananlar gün ərzində daha məhsuldar olurlar. Səhərin sakit vaxtlarından istifadə edən erkən qalxanlar diqqəti yayındırmadan vacib işləri yerinə yetirirlər. Bu, bir çox insana günə başlamazdan əvvəl müvəffəqiyyət hissi verir.
Erkən oyanmaq zehni rifahla əlaqələndirilir. Səhərin erkən işığı bədənin sirkadiyalı ritmini tənzimləməyə kömək edir, bu da zehni aydınlığı və əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırır. Erkən qalxanlar tez-tez daha strukturlaşdırılmış qaydalara malikdirlər ki, bu da stress səviyyələrini aşağı salır və ümumi olaraq daha yaxşı psixi sağlamlığa kömək edir. Günə başlayan kimi nəzarəti ələ almaq müsbət düşüncə tərzini təşviq edir.
Erkən qalxanlar ümumiyyətlə daha sağlam həyat seçimləri edirlər. Səhər məşqləri erkən qalxanlar üçün daha asandır, ürək sağlamlığının yaxşılaşdırılması və çəki idarəsi kimi fiziki sağlamlıq faydalarına töhfə verir. Üstəlik, erkən qalxanların daha sağlam səhər yeməyi hazırlamaq üçün daha çox vaxtı var, bu da günün qalan hissəsində yolda qalmağa kömək edir.
Erkən qalxanlar ümumiyyətlə daha keyfiyyətli yuxu hiss edirlər. Yuxu rejimlərini təbii işıq dövrləri ilə uyğunlaşdıraraq, daha tez yuxuya gedirlər və daha rahat yuxuya sahib olurlar. Bu, daha yüksək enerji səviyyələrinə və gün ərzində daha yaxşı diqqətə səbəb olur.
Hər kəs bioloji cəhətdən erkən oyanmağa uyğun deyil. Gecə bayquşları üçün erkən oyanmaq onların təbii yuxu dövrlərini ciddi şəkildə poza bilər. Bu, yuxu olmaması, əsəbilik və zəif idrak funksiyası ilə nəticələnə bilər. Bədəninizi erkən oyanmağa məcbur etmək, bədənin bərpası və enerji yığma qabiliyyətini maneə törədə bilər.
Erkən oyanmağın ən böyük zərərlərindən biri də daimi yorğunluq hissidir. Əgər kifayət qədər yuxu almadan erkən oyansanız, hər zaman yorğun hiss edə bilərsiniz. Xroniki yuxu çatışmazlığı immunitet sisteminə mənfi təsir göstərə bilər və sizi xəstəliklərə daha çox meylli edə bilər. Yorğunluq həm də məhsuldarlığınızı azaldır ki, bu da erkən oyanmağın vacib faydalarından biri olan məhsuldarlığı inkar edir.
Erkən oyanmaq bəziləri üçün nəzarət hissini təmin edərkən, bəziləri üçün stress yarada bilər. Təbii olaraq erkən oyanmağa meylli olmayanlar bu rejimə riayət etmək üçün təzyiq hiss edə bilərlər ki, bu da stress səviyyəsinin artmasına səbəb ola bilər. Stress zehni və fiziki sağlamlığa mənfi təsir göstərir, bu da narahatlıq və yorğunluq dövrü yaradır.
Erkən qalxanlar sosial həyatlarına mənfi təsir göstərə biləcəyini də görə bilərlər. Əgər erkən oyanıb tez yatsanız, axşam saatlarında ictimai tədbirləri və ya toplantıları qaçıra bilərsiniz. Bu, xüsusilə axşamlar sosial çevrəsi daha aktiv olan insanlar üçün təcrid və ya iş-həyat balansının pozulmasına səbəb ola bilər.
Eltac Züflüqaroğlu/Turkustan.az
