ABŞ alimləri sağlam qalmaq və nevroloji xəstəliklərdən qorunmaq üçün beynin tullantıları necə xaric etdiyini araşdırır.
Turkustan.az xəbər verir ki, Vaşinqtondan olan iki alim qrupu yuxu zamanı beyində pulsasiya edən yavaş elektrik dalğasının tullantı məhsulları, o cümlədən Alzheimer xəstəliyi ilə yaxından əlaqəli olan zülalları beynin dərinliklərindən onun səthinə itələdiyinin əlamətlərini aşkar ediblər.
Beyindən keçən bir damar daha sonra beyni və bədənin qalan hissəsini ayıran maneədən tullantı məhsulları daşıyan bir kanal rolunu oynayır. Bu, onları böyrəklər tərəfindən süzülmək üçün qan dövranına buraxır.
Ancaq yaşlanma ilə birlikdə beyin travmaları və xroniki stress kimi səbəblərdən sistem düzgün işləməzsə, bu tullantı məhsullar beyində toplana bilər. O, həmçinin immunitet hüceyrələrinin orqana nüfuz etməsinə imkan verə bilər ki, bu da degenerativ beyin pozğunluqları ilə əlaqəli iltihaba səbəb olur.
Tədqiqat siçanlar üzərində aparılıb, lakin tədqiqatçılar onların tapıntılarının Alzheimer xəstəliyi və digər demansların mümkün səbəbləri ilə bağlı araşdırmalarla üst-üstə düşdüyünə inanırlar.
Sent-Luisdəki Vaşinqton Universitetinin nevroloqu Dr. Conatan Kipnisin rəhbərlik etdiyi elm adamları bədən mayelərini boşaldan şəbəkə olan limfa sistemindən istifadə etmədən bərk qoruyucu maneəni keçərək beynin tullantıları necə çıxardığı sualını cavablandırıblar.
Elm adamları beyin ətrafında tullantıları daşıyan onurğa beyni mayesinin beyin və onurğa beynini əhatə edən qalın qişaya axaraq qan dövranına axdığı və bu mayenin təmizlənməsi vəzifəsini bədənin limfa damarlarının üzərinə götürdüyü çıxış nöqtələrini aşkar ediblər.
Bir neçə həftə sonra bu alimlər qrupu bu tapıntıları genişləndirərək, tullantılarla dolu mayenin bu çıxış nöqtələrinə necə çatdığını göstərdi.
Onlar bildirdilər ki, beyin yatarkən neyronlar sinxronlaşdırılmış, ritmik dalğalarda atəş açaraq, onurğa beyni mayesinin beyindən və qan-beyin baryerindən keçməsinə imkan verən bir qüvvə yaradır.
Vaşinqton Universitetinin tədqiqatçısı və ikinci tədqiqatın aparıcı müəllifi Dr. Li-Feng Jiang-Xie, "Bu neyronlar miniatür nasoslardır. Sinxronlaşdırılmış sinir fəaliyyəti maye axını və beyindən zibilin çıxarılmasını təmin edir".
"Əgər bu prosesi təkmilləşdirə bilsək, beyində metabolik tullantılar və lazımsız zülallar kimi artıq tullantıların toplandığı və neyrodegenerasiyaya səbəb olduğu Alzheimer və Parkinson xəstəliyi də daxil olmaqla nevroloji xəstəliklərin qarşısını almaq və ya hətta qarşısını almaq imkanımız var."
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
