İranda Məhsa Əmininin saxlanıldıqdan sonra ölümü ilə başlayan etirazlar 3 aydır ki, davam edir. Dünən İranda hadisələr zəncirinin ilk halqasını təşkil edən əxlaq polisi bölməsinin bağlandığı açıqlanıb. Bəs bu bölmə nə vaxt və hansı məqsədlə yaradılıb? İranda qadın geyimlərinə nəzarət etmək üçün yaradılan, lakin bu gün böyük dağıntı yaşayan əxlaq polisinin hekayəsi.
Turkustan.azxəbər verir ki, sentyabrın 13-də İranın paytaxtı Tehranda "əxlaq polisi" kimi tanınan İrşad patrulları tərəfindən saxlanıldıqdan sonra döyülərək xəstəxanaya aparılan 22 yaşlı Məhsa Emini sentyabrın 16-da dünyasını dəyişib. Dünyanın gözü burada olarkən, dünən diqqətçəkən bir hadisə baş verib.
İranın baş prokuroru Mohammad Cafer Montazeri ölkədə iki aydan çox davam edən Mahsa Emini nümayişləri ilə bağlı tənqidlərə məruz qalan "əxlaq polisi" bölməsinin bağlandığını açıqlayıb. Ədliyyənin ölkədəki son nümayişləri bütün istiqamətləri ilə qiymətləndirdiyini ifadə edən Muntazeri, Əxlaq Polisi bölməsinin bağlanması ilə bağlı suala belə cavab verdi: "Əxlaq polisinin Ədliyyə ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Polis İdarəsi hələlik məsələ ilə bağlı açıqlama verməyib.
Ölkəyə yayılan və rejimə qarşı müxalifətə çevrilən nümayişləri "hibrid müharibə" olaraq xarakterizə edən Müntəzeri, 8 illik İran-İraq müharibəsindən daha əhatəli bir müharibə ilə qarşı-qarşıya qaldıqlarını bildirib. "İran-İraq müharibəsi ilə müqayisə olunmayan hibrid müharibənin siyasət, və saxta xəbərlər yaymaq, kiber, mədəni və diplomatik müharibə, digər ölkələrlə münasibətləri pozmaq, dini və etnik azlıqları uzaqlaşdırmaq, iqtisadi sanksiyaları artırmaq kimi bir çox aspekti var. "dedi Mu. Ölkədə "iğtişaş" hərəkatına səbəb olanların qətiyyətlə alınacağını qeyd edən Montazeri İrana qarşı cəhdlərə görə ABŞ, İngiltərə, Fransa, Almaniya, İsrail və bəzi ərəb ölkələrini məsuliyyətə cəlb edilib
Bütöv bir dövləti dağılmaq həddinə çatdıran hadisələr zəncirini başlatan əxlaq polisləri kimlərdir? Bu bölmə nə üçün və nə vaxt yaradılıb? 1983-cü ildə İranda ictimai yerlərdə saçını tam örtməyən qadın 74 şallaq zərbəsi ilə cəzalandırılıb. Son zamanlar buna 60 məşhurun həbs cəzası da əlavə edilib. İran Polis İdarəsinin nəzdində yaradılan əxlaq polisi ilk dəfə 2006-cı ildə fəaliyyətə başlayıb. Bu polislər ilkin olaraq yalnız küçə geyim qaydalarına uyğun olaraq "uyğun olmayan" geyinən, başlarını lazımi səviyyədə örtməyən, uzun və boş paltar geyinməyən qadınlara xəbərdarlıq edirdilər.
Lakin sonradan bölmə sözügedən qadınları saxlamağa başlayıb. Bunu edərkən zaman-zaman sərt üsullara əl atılıb, ağlasığmaz görüntülər və saxlanılan qadınların göz yaşları dünya ictimai rəyində geniş yer tapıb. Amma əxlaq polisinin təcrübəsinə heç bir məhdudiyyət qoyulmadı. Məhsa Əmini əxlaq polisi tərəfindən saxlanıldıqdan sonra dünyasını dəyişəndəndən sonra hər kəsi səbri daşıb. Bu gün İran qadınları bir araya gətirmək üçün qurduğu əxlaq polisi bölməsi üçün daha ağır hesab ödəyir.
Əxlaq Polisinin Etirafı: RƏSMİ OVA GÖNDƏRİLİRİK
Gəlin məsələyə əxlaq polisindən dinləyək. Son illərdə anonim əxlaq polisi onların işlərini "qadınları qorumaq" kimi təsvir edirdi. Onların fikrincə, qadınlar müəyyən edilmiş çərçivədə geyinməsələr, kişiləri təhrik edə, qadınlar isə bu vəziyyətdən əziyyət çəkə bilərlər. Sözügedən polisin "Sanki bizi bələdçilik etməyə yox, ova göndərirlər" sözləri uzun müddət gündəmi zəbt etdi. O əlavə edib ki, əgər polis müəyyən müddət ərzində kifayət qədər qadını saxlamasa, ona yuxarılar tərəfindən xəbərdarlıq edilib.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
