Ankara Hacı Bayram Vəli Universiteti Rektoru Prof. Dr. Yusuf Tekinlə müsahibə
- Hörmətli rektor, ilk növbədə, müsahibə istəyimi qəbul edib söhbətimizə vaxt ayırdığınız üçün sizə təşəkkürümü bildirirəm! İstəsəniz, suallara başlayaq...
- Əvvəla, xoş gəlmisiniz. Sizin vasitənizlə qəlbən çox yaxın olduğum Azərbaycan türklərinə salamlarımı və sayğılarımı çatdırıram. İstər şəxsən, istərsə də qurum olaraq biz azərbaycanlı tələbələrimizi öz tələbələrimiz, öz övladlarımız kimi qəbul edirik və Azərbaycandakı təhsil adamlarını da öz həmkarlarımız kimi qəbul edirik, əlaqələrimizi də bu şəkildə inkişaf etdirməyə üstünlük veririk. Sizin vasitənizlə hisslərimi bir daha ifadə etmiş olum.
-Təşəkkür edirik. Hörmətli rektor, ilk sualım belə olacaq; Yeni bir universitet olan Ankara Hacı Bayram Vəli Universiteti Qazi Universitetindən ayrılaraq quruldu. Universitetin yaranma səbəbini dinləyək… Bu ehtiyac nədən yarandı?
- Tarixə nəzər saldıqda müəyyən tarixlərdə ali təhsil müəssisələrinin sayı artmağa başlamışdır. Dünyanın bütün ölkələrində belədir; Qurulmuş universitetin tərkibində çox fərqli strukturlara malik təhsil bölmələri meydana çıxır. Məsələn, Qərbdə universitetlərin institutlaşma tarixinə nəzər saldıqda da bunu görürsən. Türkiyədə universitetlərin institutlaşmasına baxanda da eyni şeyi görürsən. Bir çox fərqli fənnlərə aid tədris proseslərinin bir dam altında verildiyi universitetlər zamanla ixtisaslaşır və tematik olurlar. Yəni, hər bir universitet müəyyən sahələrdə imtiyazlı mövqeyə çatır və bu istiqamətdə fəaliyyət göstərir. Ali təhsildə də oxşar çərçivə mövcuddur; Qərbdəki müasir universitet strukturuna nəzər saldıqda onlar universitetdə müəyyən sahələrə fokslanmaya başlayırlar.
Bu gün Türkiyədə 200-dən çox universitet var; dövlət və özəl universitetlər. İndi dünyada baş verən prosesləri paralel olaraq izlədiyimiz zaman görürük ki, sayının artacağı təbiidir, amma say artdıqdan sonra bu dəfə keyfiyyətə diqqət yetirmək lazımdır. Keyfiyyətə fokuslanma prosesinin işləməsinə baxdığımızda müəyyən sahələrdə ixtisaslaşan universitet anlayışı ön plana çıxır. Əvvəlki vəzifələrimdə də bunu təmin etməyə çalışmışam; Yeni universitetlər yaradılmalıdır, lakin onlar müəyyən sahələrə fokslanmalıdırlar.
- Hocam,bir az da dəqiq ifadə etsək?..
- Məsələn, səhiyyə sahəsində, mühəndislik, texnologiya kimi fənlərdə ixtisaslaşma olsun. Sosial elmlərə ixtisaslaşan universitetlər olsun.
Düşünürəm ki, bu ixtisaslaşmanı ən azı ilkin səviyyədə reallaşdırmış ola bilərik. Başqa bir məsələ, təəssüf ki, şərq cəmiyyətlərində sosial elmlərə qarşı qərəz var. Dəqiq elmlər, mühəndislik və sağlamlıq kimi elm sahələri həmişə sosial elmlərdən irəlidə sayılır. Ancaq Qərb cəmiyyətlərinə nəzər saldıqda belə bir kateqoriya yoxdur. Orada sosial elmlər digər elm sahələri ilə bərabər qəbul edilir, resurslar ayrılır, tədqiqatlar aparılır.
Bizdə isə sosial elmlər universitet strukturu baxımından bir az geridə qaldı. Bu, təkcə bizim üçün belə deyil. Bizimlə eyni mədəniyyətə malik bir çox ölkələrdə oxşar vəziyyət var. Ona görə də, Ankarada sosial elmlərə əsaslanan bir universitetin olması çox vacib idi. Bölünmənin mühüm səbəblərindən biri də, tələbə və işçi sayı baxımından yüz minə yaxınlaşan bir böyüklüyün ortaya çıxması idi...
- Bəs bu vəziyyət nə kimi problem yaradırdı?
- Belə deyək; bu həm idarəçilər, menecerlər, həm də büdcə, işçi heyəti və buna bənzər planlaşdırma baxımından idarə edilən olmur. Ona görə də, universitetlərin bu şəkildə bölünməsi həm müəyyən sahələr üzrə ixtisaslaşmaq, həm də onları idarə oluna bilən ölçüyə salmaq baxımından ön plana çıxdı. Belə universitetlərdən biri də Qazi Universiteti idi.
Qazi Universitetində səhiyyə, mühəndislik və sosial elmlər bölmələri var idi. Tələbə sayı baxımından 80 minə yaxın tələbəsi və 5 mindən çox pedaqoji heyəti olan bir universitet idi. Vəziyyət belə olunca, Qazi Universitetini tematik hala gətirilməsi ön plana çıxdı. Bu mənada Ankara Hacı Bayram Vəli Universiteti Qazi Universitetindən Sosial elmlər və incəsənətlə bağlı bölmələrin alınaraq fərqli bir universitet yaradılması nəticəsində meydana gəldi.
- Universitet olaraq, qarşınızda nə kimi məqsədiniz var?
2018-ci ildə qurulan universitetimizin vizyonu və əsas məqsədi: Türkiyədə sosial elmlər və sənət baxımından öndə gedən bir universitet olması, ayrıca, bu sahədə akademik yeniliklərə öncülük etmək. Mən qurucu rektor kimi 2018-ci ildə burada işə başlamışam. Hazırda, bu vizyona uyğun olaraq universiteti daha yüksək səviyyəli mövqeyə daşımaq üçün səy göstəririk.
- Hörmətli rektor, necə düşünürsüz, universitetin keyfiyyəti tələbələrin sayı ilə bağlıdır, yoxsa fakültələrin sayı ilə? Bir az da konkretləşdirsəm, Sizcə keyfiyyətli universitet nədir?
- Çox sayda tələbəsi olan universitetin daha keyfiyyətli olması ilə bağlı yanaşma tamamilə yanlışdır. Eynilə, gözəl kampusu və gözəl tikilmiş binaları olan bir universitetin də ixtisaslı universitet olması fikrini qəbul etmirəm.
-Yaxşı, bir universitetin keyfiyyətli olmasını nədən anlayacağıq?
- İzah edim; Universitet ölkədə yaşanan problemlərə həll yolları istehsal etmək gücünə malikdirmi? Akademik olaraq hazırlanan məlumatlar ölkənin problemlərinin həllinə töhfə verirmi? - Mən buna baxıram. Universitetlərin keyfiyyəti onların cəmiyyətə, dövlətə, ölkəyə verdiyi əlavə dəyər və elmə verdiyi töhfələrlə ölçülür. Əgər o, əlavə dəyər yaradırsa, mənim fikrimcə, o universitet ixtisaslı universitetdir. Əlavə dəyər yaratmırsa, o universitet israfdır, ixtisaslı universitet deyil. Bu mənada, biz bir universitet olaraq təkcə akademik biliklər deyil, həm də istehsal etdiyimiz biliklərin cəmiyyətə, dövlətə, ölkəyə və regiona faydalı ola bilməsini hədəfləyirik. Mənim nəzərimdə keyfiyyətli universitet budur. Bundan başqa şeylər işin ikinci dərəcəli hissələridir; Beynəlxalq nəşrlərin sayından tutmuş tələbələrin sayına qədər - Bütün bunlar mənim gözümdə ikinci dərəcəli şeylərdir. Sizə nümunə olaraq deyim ki, məsələn, biz sosial elmlər universitetindən nə istəyirik? Türkiyənin qonşuları ilə münasibətləri, Türkiyə ilə qonşuları arasında olan problemlərin həlli üçün düsturlar və həll yolları çıxaracaq bir universitet olmalıyıq. Məsələn, Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərini və ya ümumiyyətlə, Türk Cümhuriyyətləri arasındakı münasibətləri yaxşılaşdıra biləcək arqumentlər ortaya qoyarıqsa və bunu dövlətə, idarəçilərə təqdim edə biliriksə, biz ixtisaslı universitetik. Bir universitetin yaradacağı peşəkarlığı burada axtarmaq lazımdır. İstehsal etdiyimiz keyfiyyətli nəşrlərimiz ölkənin problemlərini həll etmək üçün bizə nəsə verir, yoxsa həll yolu göstərirmi? - Buna baxmaq lazımdır.
- Hörmətli rektor, Türkiyədə qədim tarixə malik çox nüfuzlu universitetlər var. Ankara Hacı Bayram Vəli Universiteti isə yeni yaradılıb. Hələ də tələbələr çaşqındırlar; Ankara Hacı Bayram Vəli Universitetinin Qazi Universiteti olduğunu düşünənlər var və s. Belə bir mühitdə universitetinizi tanıtmaq baxımından hansı işlər görürsünüz?
(ardı var)
