Bütün gözlər Özbəkistanın tarixi şəhəri Səmərqəndə çevrilib. Beynəlxalq media "Yeni dünya düzəni cızılır",
31 dekabr 2019-cu ildə dünyaya elan edilən koronavirus epidemiyası, Co Baydenin 3 noyabr 2020-ci ildə ABŞ prezidenti seçilməsi, ABŞ-ın 2021-ci il avqustun 15-də Əfqanıstandan çıxması və 24 fevral 2022-ci ildə Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi. Tarixin axarını dəyişən hadisələrdə yeni yol ayrıcı yaranıb?
Turkustan.azxəbər verir ki, Mərkəzi Asiya ölkəsi Özbəkistanın şərqində yerləşən tarixi Səmərqənd şəhəri sabah həssas toplantıya ev sahibliyi edəcək. Çin lideri Xi Jinping, koronavirus epidemiyası başlayandan bəri ilk xaricə səfərini edir. Xi-nin təyyarəsi əvvəlcə Qazaxıstana enəcək, sonra isə həssas sammitin keçiriləcəyi Səmərqəndə çatacaq.
Çin və Rusiyanın rəhbərlik etdiyi Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının iclası iki gün davam edəcək. 1996-cı ildə Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistan, eləcə də Moskva və Pekin tərəfindən Şanxay beşliyi adı ilə yaradılan təşkilat 2001-ci ildə Özbəkistanın da iştirakı ilə adını dəyişdirərək Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına çevrilib. Yeddi üzvü ilə yanaşı, təşkilatın müşahidəçiləri və dialoq tərəfdaşları da var, Türkiyə onun dialoq tərəfdaşlarından biridir. Sammitdə prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan da iştirak edəcək.
XI-NİN SANKSİYSI
Kreml Ukrayna müharibəsində Çindən gözlədiyi iqtisadi yardımı ala bilməyən Rusiya lideri Vladimir Putinlə çinli həmkarı Şi Cinpin arasında keçiriləcək görüşdə müzakirə olunacaq mövzuları açıqlayıb. Beynəlxalq və regional məsələlər də siyahıya daxildir, burada Ukrayna müharibəsi siyahının başındadır. Kreml qeyd edib ki, Putin və Xi-nin görüşdüyü sammit Qərb dünyasına "alternativ"dir.
Kreml Xi və Putinin görüşünün "xüsusilə" vacib olduğunu vurğulayır. Hazırda Çin lideri tarixi üçüncü müddət axtarır və Ukraynaya hücum edən Putin Qərb dövlətləri ilə əlaqəni tamamilə itirib.
Bu il Pekində keçirilən Qış Olimpiya Oyunlarında görüşən Çin və Rusiya liderləri "məhdudiyyətsiz" ittifaqda olduqlarını açıqladılar. Lakin son yeddi aylıq müharibədə Putin Si-dən gözlədiyi yardımı ala bilməyib. Çin mediası Ukraynanın işğalında Rusiyanı dəstəkləyir və hesabatlarında NATO-nu günahlandırır. Çin rəsmiləri də bəyanatlarında Rusiyanın tərəfini tutdular və Pekin administrasiyası Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasında (UNSC) səsvermədə bitərəf qalıb.
Lakin Çinin Moskvaya dəstəyi bununla məhdudlaşdı. Ukraynaya təcavüzü qınamayan yeganə superdövlət olan Çin Rusiyanın dəfələrlə iqtisadi yardım tələblərinə "müsbət" cavab verməyib, ABŞ-ın başçılıq etdiyi Qərb ölkələrinin sanksiyalarından çəkinib. Amerikanın "Washington Post" qəzeti iyunun əvvəlində tarixi sanksiyalarla üzləşən Rusiyanın Çin lideri Xi-ni israrlı tələblərinə görə qəzəbləndirdiyini yazıb.
Moskva isə Pekinin Ukraynaya diplomatik dəstəyi müqabilində Tayvan gərginliyində Çinin yanında olub.
GÖZLƏR SƏMƏRKƏNDƏDİR
Sabah Çin və Rusiya liderləri Səmərqənddən dünyaya yeni dövrün başladığını elan edəcəklər. Britaniyanın "The Times" qəzeti "Putin və Xi yeni dünya düzəni cızır" başlıqlı xəbərində görüşün Rusiya ordusunun Ukraynada bataqlığa düşdüyü bir vaxtda baş tutduğunu vurğulayır. İki liderin ABŞ-ın gücünə meydan oxumağa hazırlaşdığını qeyd edən "The Times" bu məqamda Rusiyanın Çindən daha çox asılı olduğunu bildirir.
Amerikanın CNN İnternational-ın manşetində "Ukraynadakı məğlubiyyətdən sonra Putinin Xi-nin köməyinə hər zamankindən daha çox ehtiyacı var" olub.
"Problemlər Çin və Rusiyanın "sərhədsiz" dostluğunu sınaqdan keçirir" deyən "New York Times" qəzeti Putinin cəbhə xəttində itkiləri və Pekin rəhbərliyinin iqtisadi durğunluğunun münasibətləri daha da mürəkkəbləşdirə biləcəyini yazıb.
Wall Street Journal isə "Xi və Putin Ukrayna müharibəsi başlayandan bəri ilk üz-üzə görüşlərində Qərbə qarşı çıxmağın yollarını axtarırlar" başlıqlı xəbərdə qeyd edib. Rusiya ordusu döyüş meydanından geri çəkilərkən, Moskva Qərbin iqtisadi mühasirəsində idi.O, iki liderin himayəsi altında yeni təbii qaz kəmərini müzakirə edə biləcəyini bildirib.
Hazırladı: Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
Mənbə: milliyet.com.tr
